Bùi Giáng: Cu¯i cuµc rong ch½i
Tr¥n Kiêm Ðoàn
 

 
 BÙI GIÁNG (1926-1998)
 
 T¯i thÑ Tß, tôi ðang ngon tr¾n rong ch½i v¾i thói "t§p cßi" qua câu chuy®n mµt ngßi ð©p chán ði mu¯n c¡n lßÞi tñ tØ, b²ng g£p ðßþc ngßi bÕn trai t¯t bøng m¾i quen, nï non can lÕi không cho ngßi ð©p tñ c¡n lßÞi mà ð anh ta c¡n giúp cho... thì tôi nh§n ðßþc E-mail cüa Tà Thß báo tin Bùi Giáng v×a qua ði chi«u hôm qua (7-10-98) tÕi Vi®t Nam. Tôi b²ng chæng lÕi, quên hªt chuy®n cßi, nhìn xu¯ng th§t bu°n và cäm th¤y mµt thoáng tr¯ng v¡ng trong ý tß·ng khôi hài nhß anh h« già ð² bu°n ngay trên sân kh¤u trong chuy®n Aùnh Ðèn Màu (Lime Light) cüa Charlot.
 Không hiu do mµt ¤n tßþng nào ðó t× nhö, m²i l¥n nói ðªn vån Vi®t Nam tôi nghî ngay ðªn Nguyên H°ng v¾i chuy®n Bï Võ và nói ðªn th½ tôi lÕi nghî ðªn Thª Læ v¾i H± Nh¾ R×ng.  L¾n lên, có ai nói ðªn th½ m¾i, th½ siêu thñc, th½ tßþng trßng, th½ nguyên tØ... tôi lÕi lan man nghî ðªn Bùi Giáng v¾i Mßa Ngu°n và nhæng bài th½ ðång räi tác ðâu ðó trên các sách báo mi«n Nam.  Có l¨ tÕi tôi mê chuy®n kiªm hi®p nên thích nhæng mçu ngßi kÏ lÕ h½n là nghiêm túc nghî ðªn vån chß½ng.
 Ði«u tôi thích nh¤t · Bùi Giáng không phäi là nhæng vòng hào quang cûng nhß gai góc mà ngßi ði ðã không ng¾t mang t£ng cho ông.  Tôi thích nh¤t · Bùi Giáng là thái ðµ rong ch½i cüa ông trong thi ca tß tß·ng. Ông nói chuy®n triªt h÷c cao siêu d­ dàng và cà rÞn nhß nói chuy®n T¤m  Cám và nói chuy®n T¤m Cám xa vi nhß tß tß·ng cüa Heidegger.  Ð÷c sách cüa ông r¤t khó phân bi®t ðßþc biên gi¾i giæa thi ca và triªt h÷c.  Ông bàn v« chuyeän triªt h÷c nhß làm th½ và làm th½ nhß chuy®n ðùa giÞn.  Bùi Giáng là ngßi làm xiªc trong ngôn ngæ v¾i mµt "bút-pháp-không-bút pháp".   Th½ ông ð¥y nhæng t× ð©p nhß hoa g¤m, nhæng câu tuy®t bút, nhßng cûng không thiªu nhæng chæ ð®m "t¥m ru°ng" (chæ cüa chính Bùi Giáng), nhæng câu khó hiu, nhæng ý m m nhân änh, nên r¤t d­ làm hoa m¡t nhæng ð¥u óc quá thông thái mà thiªu cái Tâm thoáng ðÕt, h°n nhiên, ch¤t phác; th§m chí... quê mùa!
 Khái ni®m c± ðin l§p ngôn, l§p thuyªt hay "vån dî täi ðÕo" trong sáng tÕo vån chß½ng có vë không hþp nhß nhæng chiªc áo thøng xanh ðö rµng thùng thình trên t¤m thân g¥y guµc cüa Bùi Giáng.  Ông ðã bÑt phá nhæng vòng trói buµc nghìn nåm cüa nhæng thß¾c ðo, nhæng "râu mép" (Road Map) làm khuôn vàng thß¾c ng÷c cho ðßng bay sáng tác thi ca: "Th½ tôi làm... là mµt cách dìu ba ðào v« chân tri khác.  Ði vào trung tâm bão giông mµt lúc thì l§p thi xô ngôn ngæ thóat ra phá vòng vây..."
B·i v§y, trong Thi Ca Tß Tß·ng ông ðã "báo ðµng" cho các b§c h÷c giä và giä h÷c r¢ng:
  "Th½ tôi làm ra là ð t£ng chu°n chu°n châu ch¤u, xin các ngài h÷c giä hãy xa lánh th½ tôi"
 Trong su¯t nØa chi«u dài cüa thª kÖ n¥y, cä trong nß¾c lçn ngoài nß¾c, ðã có quá nhi«u bài viªt v« Bùi Giáng.  Hay cûng l¡m mà tào-lao-lu§n ba hoa chích chòe cûng nhi«u.  Dßng nhß ai cûng c¯ v¨ ra mµt Bùi Giáng, mu¯n biªt mµt Bùi Giáng th§t sñ, nhßng h¥u nhß t¤t cä các cây bút ð«u ngÕi ngùng, lúng túng trß¾c mµt kh¯i lßþng tác ph¦m "khó tiêu hóa" quá l¾n và mµt bút pháp l¡t léo, quanh co, bay lßþn cüa mµt "tay phù thüy ngôn ngæ" nhß  ông.  Thª nhßng, sau nhæng tr§n mßa t¡m gµi ngôn ngæ cüa ngßi ði dành cho Bùi Giáng, ngßi ta ðành chào thua trong c¯ g¡ng nh¢m phân tích "phÑc li®u Bùi Giáng" ð trä Bùi Giáng v« lÕi Mßa Ngu°n cüa chính ông.  Kh± n±i là chßa bao gi th¤y Bùi Giáng lên tiªng phân bua hay cãi chính v« nhæng khen chê cüa ngßi khác dành cho mình.  Và càng im l£ng, ông càng n±i tiªng.  Xung quanh Bùi Giáng n±i lên quá nhi«u giai thoÕi.  Nhæng giai thoaïi cÑ xo¡n riªt ông t× l¾p n¥y ðªn l¾p n÷; trong khi Bùi Giáng vçn tiªp tøc s¯ng lang thang lây l¤t, ån bøi, ngü hè, b¸ g§y, áo rách qu¥n xài, khi Æm chó, khi ôm mèo, ðánh bÕn v¾i thú v§t, muông c¥m, cây cö, loanh quanh các n¨o ðßng gió bøi  Sài gòn.
Có th nói Bùi Giáng là mµt hi®n tuþng thi ca, vån h÷c lÕ lùng nh¤t cüa Vi®t Nam thi c§n ðÕi.  LÕ lùng nhß mµt d¤u höi - vçn còn mãi là mµt d¤u höi n½i ông:
Höi tên r¢ng bin xanh dâu
Höi quê r¢ng mµng ban ð¥u ðã xa
G÷i tên r¢ng mµt hai ba
Ъm là di®u tß·ng ðo là nghi tâm
Bùi Giáng ðã träi qua mµt cuµc rong ch½i t§n tình, ch¤t ng¤t trong tß tß·ng và giæa cuµc ði. Ông sinh nåm 1925 tÕi Quª S½n, Quäng Nam, ðã t×ng ð£t cho mình nhi«u bút hiêu khác nhau: Báng Giùi, Bùi Báng Giúi, Búi Bàng Giùi, Vân M°ng, Trung Niên Bùi Thi Sî, Thi Sî Ðßi ¿½i, Bùi Brigitte...
Bùi Giáng h÷c trßng Qu¯c H÷c Huª và ðµt nhiên bö h÷c vì lý do, theo li ông trong tác ph¦m Ði Vào Cõi Th½, là b¸ "ch¤n ðµng d¸ thßng" b·i vì t§p th½ LØa Thiêng cüa Huy C§n.  Ông bö h÷c v« quê chån dê và ð÷c sách.  T× ðó, ông tr· thành mµt h÷c giä uyên bác h¥u nhß  "vô sß tñ ngµ", tñ ð÷c sách, tñ h÷c höi mà khai phá trí tu® gi¯ng nhß thi«n sß Huy«n Giác ngày xßa ð÷c kinh Duy Ma C§t mà "phát sinh tâm ð¸a".  Ðây cûng là kh·i ðim cho Bùi Giáng su¯t ði âm th¥m ði trên con ðßng tß tß·ng ðôc ðáo và riêng bi®t cüa mình.
T§p th½ ð¥u tay cüa Bùi Giáng là t§p Mßa Ngu°n xu¤t bän tÕi Sài gòn nåm 1962 và t§p th½ cu¯i cùng là t§p Ðêm Ng¡m Trång xu¤t bän nåm 1997.  Trong cuµc hành trình 35 nåm ðó, Bùi Giáng ðãcàng ngày càng chÑng tö ông là mµt ngßi ngh® sî v¾i dáng d¤p tàng tàng, l÷t t÷t (chæ cüa Nguy­n Hàn Thß) ði rong ch½i kh¡p muôn vÕn n¨o trong cõi th½.
Th½ cüa Bùi Giáng thßng không d­ hiu, nhßng r¤t d­ "ng¤m" mà nhæng ð¥u óc ng¥u chæ nghîa thích g÷i là "trñc cäm nguyên ngôn" hay gì gì ðó... ThØ ð÷c và "ng¤m" mµt khúc "Ly Tao" cüa ông:
Gi ngçu nhî nhß h°ng bay em Õ
Và yêu thß½ng nhß lá · bên hoa
Và luyªn ái nhß t½ vàng b¯n ngã
Büa vi vu nhß thoáng mµng la ðà
L¥n ði t× ðim kh·i phát cüa Mßa Ngu°n và cüa Ly Tao là mµt gã trai quê chån bò trên vùng quê hëo lánh xÑ Quäng.  Thu· ðó, tâm h°n Bùi Giáng ð¥y cây lá và nhæng cäm xúc nhân ái, chân thành. Tâm thÑc ông tan loãng, hòa nh§p v¾i thiên nhiên cö nµi hoa ð°ng:
Anh lùa bò vào ð°i sim trái chín
Cho bò ån cö giæa r×ng sim
Anh nhìn lên tri xanh ðö chín
Anh ngó b¯n b« cây lá gió rung rinh
Anh n¢m xu¯ng ð nhìn lên cho thöa
Anh th¤y lòng m· rµng ðón tri xanh
Chìm ngây ng¤t vào trong ðôi m¡t lã
Anh lim dim cho chªt l¸m h°n mình
                  (Anh lùa bò... Mßa Ngu°n, tr153)
Và có chång tình yêu ngày ðó v¾i cô gái quê bên b cö mßþt thì cûng chï là nhæng xao xuyªn bu±i ð¥u ði. R°i tình yêu ðó cûng chï là nhæng cäm xúc r¤t vi vu và hß äo, không ð§u lÕi trên mµt thân xác nào có th§t màrong ch½i theo ông, r°i "tan ði trong h¯ thÆm chôn vùi":
Nhìn em nhé bên kia b gió th±i
Lá xanh vßn theo cö mßþt ngân nga
T½ vi vút mµt ði thß½ng nh¾ tu±i
Cüa trång r¢m xu¯ng d÷ dçm bên hoa

Khung cänh ¤y n¢m sâu trong ðáy m¡t
Có l® bu°n khóc v¾i l® hòa vui
Ð tràn ng§p hß½ng mùa lên ngan ngát
R°i tan ði trong h¯ thÆm chôn vùi
  (B nß¾c cû. MN, tr 49)
Hình nhß giæa cuµc rong ch½i, Bùi tiên sinh có lúc d×ng lÕi ð ng¡m cái ð©p, chiêm nghi®m cái ð©p, cäm thø cái ð©p mµt cách r¤t chi là não nùng trang tr÷ng:
Anh quÏ xu¯ng gi½ hai tay b® v®
Chï xin nâng mµt gi÷t l® êm ð«m
    (Tñ höi vì sao)
Em ði ð¡m ðu¯i t¤m lòng
Có bao gi biªt ngßi tråm nåm bu°n
    (Tïnh mê)
Anh s¨ khóc su¯t thiên thu tình løy
Cüa v¤n vß½ng tình nghîa n£ng muôn nghìn
    (Vì có l¨)
Tu±i th½ em có bu°n nhi«u
Hãy xin cÑ ð bóng chi«u bay qua
Mßa có lÕnh nhßng chân tri còn mãi
Nhæng gi÷t su½ng là l® · trong mây
Giòng sông ði cho nß¾c nói ngàn ngày
B¢ng bin rµng không bªn b em Õ

R°i Bùi Giáng tiªp n¯i cuµc rong ch½i.  Trái tim ông cûng r¤t "lång loàn" kh·i phát t× bän ch¤t ða tình ngh® sî.  Ða tình nhßng lÕi không ða løy vì ông vçn mãi s¯ng mµt cuµc ði ðµc thân rong ru±i.  Nhßng ông vçn s¯ng miên man trong cái ð©p thác ngàn cüa Thúy Ki«u, cüa Kim Cß½ng, cüa Marilyn Monroe, cüa Brigitte Bardot, cüa cô M÷i Nhö bên r×ng Phi Châu... Nàng th½, nàng Ly Tao trong th½ Bùi Giáng thßng có mµt vë rn rþn liêu trai, toàn là cõi mµng, cõi tß·ng, cõi vi vu ð¥y mê ho£c:
Em ðã lÕi v¾i ði v« n¡ng ¤m
Th¡m không gian thß½ng nh¾ bóng hình em
Anh ðã ðþi ch em t× lâu l¡m
Ngày ði không ð lÕi lÕnh trång r¢m

Em có nø cßi bu°n bu°n môi m÷ng
Em có làn mi khép lá cây rung
Em có ðôi m¡t nhß s¥u xanh soi bóng
H° gß½ng ½i! Sao sóng løc vô ch×ng

Em · lÕi v¾i ði ta em nhé
Em ð×ng ði. Cho ta n¡m tay em
Ta mu¯n nói b¢ng th½ bay nh© nh©
Vào trong m½ em mµng gi¤c êm ð«m
T× t§p th½ ð¥u, Mßa Ngu°n, ðªn nhæng t§p th½ sau nhß  Lá Hoa C°n, Mùa Thu Thi Ca, Ngày Tháng Ngao Du, Sß½ng Bình Nguyên, Trång Châu Th±... là cä mµt ðoÕn ðßng dài rong ch½i, ðùa cþt, cù cßa b¤t t§n cüa Bùi Giáng v¾i ngôn ngæ thi ca.  Ъn Ðêm Ng¡m Trång v¾i 227 bài th½, ph¥n l¾n là løc bát,  sau cùng trong cuµc rong ch½i cüa Bùi Giáng thì rõ ràng Lão Thi Sî ðang "nói løc bát" mµt cách tñ nhiên, d­ dàng, kh« khà, "t°n hoÕt ch¸u ch½i" nhß nhæng ông già ðang ng°i vu¯t râu nhâm nhi vài x¸ ðª.  Ông nói v« "dzách" (thùng cù lû?):
N²i bu°n n²i kh± ði xßa
N²i sung sß¾ng ðªn móc mßa b¤t ng
Ði xßa ð¤t ðá c¢n khô
Ði này ð¤t ðá ð«u ð ðçn ðiên
Ðiên du²i d÷c, ðiên ngØa nghiêng
Ðiên là hÕnh phúc th¥n tiên · ði
Ðiên r°i r¯t cuµc hÞi ôi
Cûng ðành ch¤m dÑt lìa ði hªt ðiên
 (Dzách.  Ðêm Ng¡m Trång,  tr139)
Càng ðiên ðiên ông càng "ch¸u ch½i" t¾i cái mÑc "th¥n thông du hí".  Ðã có h½n mµt ð¥u óc uyên bác ðem cái lý thuyªt biu tßþng, tinh th và phá ch¤p ra ð xào n¤u nhæng v¥n th½ sau ðây.  Nhßng riêng tôi thì lý thuyªt nào cûng không th áp døng v×a v£ên vào ðây b¢ng lý thuyªt "ch¸u ch½i!":
Ông gieo v¥n ði®u dã man
T ðiên hoa gi§y lang thang lên mùa
Ông bu°n- quýt ng÷t chanh chua?
Còn cam còn bß·i còn xoài riêng ðâu?
Ông tìm kiªm su¯t hß½ng màu
Thi gian tinh th ði ðâu m¤t r°i
Ông ng°i su¯t nhæng canh thâu
Nêu t×ng nghi v¤n trình tâu v¾i ngßi
Ngui t× vô t§n ch¸u ch½i
Th¥n thông du hý ch¯n n½i nào là
  (Con vui vô t§n. ÐNT, tr 145)
Th§t ra thì ngay giæa cuµc h°ng tr¥n n¥y, Bùi Giáng s¯ng cùng t§n trong cái m½ m½, màng màng thu¥n lý mang tính "ð°ng nam hin thánh" (chæ cüa ÐS); nhßng chßa ðªn mÑc dám bÑc phá nhæng hàng rào trói buµc hay nhæng quy ß¾c r¤t thßng tình cüa con ngßi trong cái h® løy nhân sinh:
Anh u¯ng rßþu t¾i mê man khôn d÷
Du²i tay chân tÕi tâm ðim bøi ði
Chiêm bao v« Ñng mµng giæa tuy®t vi
Qu¥n phong nhøy b¤t thình lình giû trút

Ôi m§t ng÷t ôi thiên ðßng b¤t chþt
Hi®n huy hoàng hi®n th su¯t tâm linh
Anh chào em t× äo mµng mµt mình
Và dám ch¡c nh§n nhìn r¢ng: anh h±ng dám

...Anh bình tînh thßa r¢ng: anh h±ng dám!
H±ng dám ðâu! Ðâu h±ng dám là ðâu...
  (H±ng dám ðâu. ÐNT, tr 149)
Càng ð÷c th½ Bùi Giáng, tôi càng cäm th¤y mu¯n khóc khi ông cßi; và mu¯n ôm bøng cßi khi ông khóc... có l¨ vì tôi chßa có mµt tí ti "ch¤t ngh® sî Bùi Giáng" nào trong mình.  Ð÷c bài th½ tñ trào hªt sÑc ðµc ðáo và lÕ lçm cüa ông, tôi cÑ ß¾c chi mình có ðßþc mµt ph¥n tråm cái "ðiên"và mµt ph¥n mßi cái "ngu sy" cüa Bùi Giáng ð có th có chút nào ð°ng cäm v¾i ông chång:
Cuµc ði të nhÕt hôm qua
T¾i hôm nay næa g÷i là hôm mai
Ba hôm cä thäy than dài
Th¤y th¢ng bùi giáng ðêm ngày ngu sy
Tháng tròn nåm méo tý ty
T°n sinh lä tä t× ly cuµc ði
Nó v« t°n hoÕt ch¸u ch½i
Nó ði su¯t cõi ch½i v½i h°ng tr¥n
Nó t× vô t§n mông lung
Nó ði su¯t kiªp trùng phùng thiên thai
Giæa ðêm th· v¡n than dài
Khóc hu hu nó khóc hoài tråm nåm
  (Hôm Hôm. ÐNT, tr 150)

Ъn ðây tß·ng cûng nên làm sáng tö tÕi sao s¨ có r¤t nhi«u ngßi m½ ß¾c có ðßþc mµt ph¥n cái "ngu sy" cüa Bùi Giáng.  Tôi xin ðßþc li®t kê lÕi mµt ph¥n cuµc rong ch½i cüa Bùi Giáng qua nhæng tác ph¦m ðã ðßþc xu¤t bän cüa ông.  Ngoài ra, tôi cûng nhß nhi«u ngßi có th tin; mà cûng có th không tin, nhæng ði«u do ngßi khác ðã viªt trên gi¤y tr¡ng mñc ðen r¢ng, Bùi Giáng ðã t×ng viªt ra cä ngàn câu th½ trong mµt ðêm...
Tác ph¦m ðã ðßþc xu¤t bän cüa Bùi Giáng
TH´
- Mßa ngu°n
- Lá hoa c°n
- Mùa thu thi ca
- Ngày tháng ngao du
- Sß½ng bình nguyên
- Trång châu th±
- Ðßng ði trong r×ng
- Ðêm ng¡m trång
D˜CH
      T× tiªng Pháp:
- Ngßi n±i loÕn cüa Albert Camus
- Khung cØa h©p cüa André Gide
- Ngµ nh§n cüa Camus
- Hoàng tØ bé cüa Saint Exupéry
- Cõi ngßi ta cüa Saint Exupéry
- Th½ cüa René Char
T× tiªng Anh:
- Sß½ng TÏ Häi cüa William Shakespeare
T× tiªng ÐÑc :
Tß tß·ng hi®n ðÕi cüa Martin Heidegger
TRIŠT:
- Tß tß·ng hi®n ðÕi
- Thi ca tß tß·ng
- Thª nào là siêu thñc
- Уt lÕi t× Othello ðªn Test of the D'urbervilles
- Heidegger và Husseri
- Hình änh Jean Paul Sartre
- Hình änh Malreaux
- Hình änh Francoise Sagan
- Heidegger và Hoelderlin Sophocle
- Heidegger và tß tß·ng hi®n ðÕi
- Kh±ng TØ, Lão TØ
- Nguy­n Du
- Gandhi
- Dß½ng Qúy Phi
KHÄO LU‡N
- Nh§n xét v« truy®n Ki«u
- Bà Huy®n Thanh Quan
- Løc Vân Tiên
- Giäng lu§n v« Nguy­n Kh¡c Hiªu
- Giäng lu§n v« Chu MÕnh Trinh
- Giäng lu§n v« Tôn Th÷ Tßng
- Malreaux và Nguyên Công TrÑ
- T× Parménide ðªn Nguy­n Du
...
Sñ rong ch½i cüa Bùi Giáng trong ngôn ngæ và giæa cuµc ði v×a thâm tr¥m, v×a vui nhµn, v×a "bi... khoái" là vì ông không dè d£t, giæ gìn mà c¯ tình buông thä ði v« lçn lµn giæa nhæng câu th½ khóc cßi ð¥y uyên bác, trang ðài, c± kính xen v¾i nhæng t×, nhæng câu ð¥y ngôn t× dân giã, bøi ði có khi ðªn mÑc giang h° ng² ngáo, tr¥n trøi.  V×a nói ðªn tâm sñ mình mµt cách quý phái:
H°n du møc cö hoa mòn mõi
R×ng ðêm xanh trång tÕ không li
Vì h½i th· cûng s¥u nhß lá úa
R¾t lßng ðèo b¯i r¯i lách theo lau
... ông "chuyn h®" mßþn li ngßi khác nói v« cái ðiên cüa mình mµt cách th¯ng khoái ð¥y "sáu Giáng":
Vþ ch°ng tôi lúc nào cûng nh¾ anh
Anh ðiên mà dzui - dzë th§p thành
Chúng tôi tïnh táo mà ðành bu°n hiu
Sñ ðùa bÞn v¾i ngôn ngæ thi ca b¢ng cách sØ døng kiu nói lái tinh quái cüa quê hß½ng ông nhi«u khi thô thin mµt cách cø th chÑ không bóng b¦y kiu H° Xuân Hß½ng.  Ngßi ð÷c r¤t thßng g£p trong sách ông nhæng cøm t× nhß:  t°n lßu,  t°n liên, liên t°n, lßu t°n, t°n lí tí ng÷, t°n l§p t§p trung, t°n l§p t§p h÷p... ð ðùa ngh¸ch v¾i triªt h÷c, ngh¸ch v¾i thi ca, ngh¸ch v¾i cuµc ði và ngh¸ch ngay v¾i chính bän thân ông:
L÷t c°n tr§n gió ði hoang
T°n liên · lÕi xin làn d°n ra...
   (Mßa Ngu°n)
Thi kÏ ông ðßþc coi là ðiên n£ng nh¤t v¾i l¯i s¯ng kÏ d¸ thì cûng là lúc ông b½i trong "ðÕi dß½ng thi ca" ð cho ra ði t§p th½ Bài Ca  Qu¥n Ðäo. Bùi Giáng làm th½ d­ dàng ðªn ðµ nhà vån HuÏnh Ng÷c Chiªn phäi kêu lên r¢ng, "Ðôi lúc chúng tôi có cäm tß·ng r¢ng ông có th ð÷c ngçu hÑng th½ løc bát t× sáng ðªn chi«u mà không v¤p... Ông làm th½ b¢ng tiªng Vi®t, tiªng Hán, thïnh thoäng b¢ng tiªng Anh và tiªng Pháp.  Ngôn ngæ ðã nh§p ði®u trong ông nhß cây ðàn trong tay ngßi ngh® sî ki®t xu¤t. Chï ¤n tay là thành giai ði®u.  Tñ nhiên nhß nß¾c chäy, mây bay mà chÆng có chút døng công nào. (Thi Vån 19, tr 66)
Cu¯i cùng cüa cuµc rong ch½i, Bùi Giáng ðã l£ng l¨ bö mùa xuân cüa tr¥n gian ði v« cõi miên trßng phía sau:
Xin chào nhau giæa con ðßng
Mùa xuân phía trß¾c miên trßng phía sau
...và bö t¤t cä lÕi cho ði:
Bö trång gió lÕi cho ði
Bö ngang ngæa sóng giæa li h©n hoa
Bö ngßi yêu bö bóng ma
Bö hình hài cüa tiên nga trên tri
Bây gi riêng ð¯i di®n tôi
Còn hai con m¡t khóc ngßi mµt con
Và, con m¡t tr¥n gian cu¯i cùng ðó gi cûng ðã vînh vi­n khép lÕi.
Sáng hôm sau, tôi bâng khuâng kêu mµt ngßi bÕn thân báo tin Bùi Giàng ðã ra ði và tñ nhiên ð÷c cho ngßi bÕn ðó nghe hai câu th½ cüa Bùi Giáng ðã làm tôi xúc ðµng miên man trong nhæng tháng ngày viªt lách ðùa ngh¸ch v¾i bÕn bè:
Ta cÑ ngÞ ðùa vui trong ch¯c lát
Nào ng ðâu ðùa mãi ðªn ðiêu linh
Tñ nhiên tôi r½m r¾m nß¾c m¡t...  Phía bên kia ð¥u dây, ngßi bÕn cûng l£ng im ðªn n²i tôi nghe cä tiªng sôi m½ h° trong ðßng dây ði®n thoÕi.  Trong mµt thoáng phù du ðó, tôi biªt là ngßi bÕn cûng ðang r½m r¾m nß¾c m¡t nhß tôi.    T.K.D